Encyklopedia Katolicka
Ukazał się XIV tom Encyklopedii Katolickiej (hasła: Nouet – Pastoralis officii).
Encyklopedia Katolicka powstaje w Instytucie Leksykograficznym KUL współpracującym z Towarzystwem Naukowym KUL. Prezentuje zagadnienia doktrynalne i działalność nie tylko Kościoła katolickiego, ale i innych Kościołów chrześcijańskich (szczególnie prawosławnego i protestanckiego), wspólnot religijnych i religii niechrześcijańskich. Główny nacisk położono na szeroko rozumianą problematykę teologiczną i religijną, a także na zagadnienia filozoficzne i humanistyczne (zwłaszcza literaturę i sztukę chrześcijańską), ujmowane w aspekcie ich odniesień do religii i teologii (chrześcijański wymiar kultury).
O specyfice Encyklopedii Katolickiej decyduje szerokie uwzględnienie historii Kościoła katolickiego w Polsce oraz wkładu Kościoła i kultury polskiej w dzieje Kościoła powszechnego; istotną rolę odgrywają hasła z zakresu nauk społecznych, przedstawiane w ujęciu nauki społecznej Kościoła; szeroko reprezentowane są również hasła z dziedziny ekonomii.
RADA NAUKOWA
Przewodniczący:
Rektor KUL: ks. prof. dr hab. Stanisław Wilk
Członkowie: ks. prof. dr hab. Ryszard Rubinkiewicz - Biblistyka
dr hab. Henryk Kiereś, prof. KUL - Filozofia
dr hab. Henryk Wąsowicz, prof. KUL - Geografia historyczna
ks. dr hab. Anzelm Weiss, prof. KUL - Historia kościoła
o. dr hab. Roland Prejs, prof. KUL - Historia zakonów
prof. dr hab. Józef Fert – Literatura
dr hab. Stanisława Steuden, prof. KUL - Nauki społeczne
ks. dr hab. Leszek Adamowicz, prof. KUL - Prawo kościelne
ks. prof. dr hab. Henryk Zimoń - Religioznawstwo
dr hab. Ryszard Kasperowicz, prof. KUL - Sztuka religijna
ks. prof. dr hab. Krzysztof Góźdź - Teologia systematyczna
ks. dr hab. Czesław Krakowiak, prof. KUL - Teologia pastoralna i liturgika
Konsultanci: prof. dr hab. Stanisław Dąbek, ks. bp prof. dr hab. Franciszek Andrzej Dziuba, ks. prof. dr hab. Leonard Górka, ks. prof. dr hab. Zygmunt Hajduk, ks. prof. dr hab. Józef Herbut, prof. dr hab. Bożena Iwaszkiewicz-Wronikowska, ks. prof. dr hab. Stanisław Janeczek, prof. dr hab. Józef Japola, ks. prof. dr hab. Ryszard Kamiński, ks. prof. dr hab. Ryszard Knapiński, ks. prof. dr hab. Józef Krukowski, ks. prof. dr hab. Stanisław Kulpaczyński, ks. prof. dr hab. Janusz Mariański, ks. prof. dr hab. Jerzy Misiurek, ks. prof. dr hab. Stanisław Napiórkowski, ks. prof. dr hab. Piotr Nitecki, ks. prof. dr hab. Marian Nowak, ks. dr hab. Jarosław Różański, ks. prof. dr hab. Marian Rusecki, ks. prof. dr hab. Antoni Tronina, ks. prof. dr hab. Mariusz Szram, ks. prof. dr hab. Stefan Szymik, ks. prof. dr hab. Jan Walkusz, ks. prof. dr hab. Zbigniew Wit, ks. bp prof. dr hab. Józef Wróbel, s. prof. dr hab. Zofia Zdybicka
ZESPOŁ REDAKCYJNY
Redaktor naczelny: dr Edward Gigilewicz
Zespoły merytoryczno-leksykograficzne: Biblistyka: mgr lic. Barbara Szier-Kramarek
Filozofia: mgr Daniel Capała, mgr Radosław Krajewski
Geografia historyczna: mgr lic. Marek Robert Górniak, mgr lic. Bożena Modzelewska, mgr Maria Wrzeszcz, mgr Ewelina Zarosa
Historia: o. dr Sławomir Brzozecki, dr Edward Gigilewicz, dr Paweł Janowski
Filologia: mgr Antoni Bednarek, mgr Jolanta Koziej, mgr Grzegorz Kramarek, mgr Robert Sawa
Nauki społeczne: dr Tomasz Ożóg, ks. mgr Zbigniew Skwierczyński
Prawo kościelne: mgr lic. Elżbieta Wilemska
Religioznawstwo: ks. dr hab. Ryszard Dziura, ks. dr Stanisław Józef Koza
Sztuka religijna: mgr Beata Krasucka, dr Elżbieta Matyaszewska
Teologia systematyczna: dr Elżbieta Kasjaniuk, mgr lic. Edwin Wójcik, mgr lic. Piotr Królikowski, ks. dr Zbigniew Krzyszowski
Teologia pastoralna i liturgika: ks. dr Mariusz Konieczny, dr Zofia Pałubska, ks. dr Eugeniusz Ziemann
Zespół leksykograficzno-adiustacyjny: mgr Maria Buchowska, mgr Grażyna Dobrowolska, mgr Maciej Dudek, mgr Mirosław Fijołek, mgr Paweł Komar, mgr Anna Kozak, mgr Marzena Krupa, mgr Katarzyna Płonkowska, mgr Agnieszka Pokryszka, mgr Justyna Sałata, dr Jan Warmiński, mgr Magdalana Wieteska
Dotychczas ukazało się trzynaście tomów:
Tom I: A i Ω-Baptyści,
ISBN 83-86668-01-6
1973; s. I-XVII + 1*-44* + kol. 1-1312, cena zł 30.-
Tom II: Bar-Centuriones,
ISBN 83-86668-02-4, 1976, s. I-VIII + kol. 1-1424, cena zł 30.-
Tom III:
Cenzor-Dobszewicz;
ISBN 83-86668-03-2, 1979, s. I-VIII + kol. 1-1408, cena zł 20.-
----- Nakład t. III wyczerpany -----
Tom IV: Docent-Ezzo;
ISBN 83-86668-04-0, 1983, s. I-VIII + kol. 1-1486, cena zł 30.-
Tom V: Fabbri-Górzyński;
ISBN 83-86668-05-9, 1989, s. I-VIII + kol. 1-1392, cena zł 20.-
Tom VI: Graal-Ignorancja;
ISBN 83-86668-06-7, 1993, s. I-VIII + kol. 1-1456, cena zł 25.-
Tom VII: Ignoratio elenchi-Jędrzejów;
ISBN 83-86668-71-7, 1997, s. I-VIII + kol. 1-1456, cena zł 65.-
Tom VIII: Język-Kino;
ISBN 83-87703-87-7, 2000, s. I-VIII + kol. 1-1456, cena zł 80.-
Tom IX: Kinszasa-Krzymuska
ISBN 83-7306-068-5, 2002, s. I-VIII + kol. 1-1456, cena zł 90.-
Tom X: Krzyszkowski-Lozay
ISBN 83-7306-195-9, 2004, s. I-VIII + kol. 1-1424, cena zł 95.-
Tom XI: Lu An - "Maryawita"
ISBN 83-7306-300-5, 2006, s. I-VIII + kol. 1-1488, cena zł 100.-
Tom XII: Maryja - Modlitwa
ISBN 978-83-7306-390-7, 2008, s. I-VIII + kol. 1-1588, cena zł 110.-
Tom XIII: Modlitwa - Notyfikacja
ISBN 978-83-7306-443-0, 2009, s. I-VIII + kol. 1-1456, cena zł 110.-
Wykaz skrótów cena zł 3.-
Adres Redakcji: ul. Chopina 27, 20-023 Lublin
tel. 0 81 445 31 90, fax 0 81 445 31 95
e-mail: ek@kul.pl
Zgodnie z realizowanym planem wydawniczym, przewidującym zamknięcie całej edycji Encyklopedii katolickiej do roku 2014 (20 tomów), oddajemy do rąk Czytelników tom 14., zawierający 1706 haseł zrealizowanych przez 420 autorów. Znalazło się w nim wiele tekstów wieloaspektowych, m.in. Nowy Rok, odpowiedzialność, odrodzenie, ofiara, ogień, ojciec, ołtarz, osoba, oświecenie, naświetlających poszczególne zagadnienia z punktu widzenia różnych dyscyplin badawczych.
W ramach szeroko prezentowanej problematyki teologicznej (nowa teologia) podjęto zagadnienie odkupienia zrealizowanego przez Odkupiciela w paschalnym misterium (Ostatnia Wieczerza, Pascha, Paschalne Triduum, pasja) zapowiadającym paruzję, do której prowadzi chrześcijan Opatrzność Boża, a w trudnym dziele realizacji tego zadania wspiera ich Maryja, czczona jako Opatrzności Matka Boża oraz Ostrobramska Matka Boża. Szczególną odpowiedzią na Boże wezwanie jest życie zakonne (oblaci Maryi Niepokalanej, orioniści, oliwietanie, pasjoniści, pallotyni, pasterki), które odwołując się do utrwalonych wielowiekową tradycją zasad organizacyjnych (nowicjat, opactwo, Pachomiusza reguła), ukazują światu ponadczasową wartość dewizy ora et labora oraz modlitwy Ojcze nasz. Kościół kierowany przez instytucję papiestwa (Państwo Kościelne) realizuje swoją misję za pomocą różnych form instytucjonalnych (nuncjatura, obserwator Stolicy Apostolskiej, papieskie komisje, papieskie rady), stara się coraz doskonalej określać swoje stanowisko wobec państwa (papocezaryzmu), wykazując niezmiennie zainteresowanie problemami życia społecznego (obowiązek, obywatelstwo, opinia publiczna, oświęcimskie kłamstwo, pacyfizm, Pakty Praw Człowieka, Palestyńczycy, parlamentaryzm), podejmując rzeczywistą współpracę z organizacjami międzynarodowymi, w tym także z Organizacją Narodów Zjednoczonych, a przez publikowanie stosownych dokumentów (Pacem in terris, Pastoralis officii) inspirując działalność organizacji świeckich („Odrodzenie”, Opus Dei).Indywidualną odpowiedź na Objawienie Boże, realizującą się w ortodoksji i ortopraksji, obrazują także hasła poświęcone kulturotwórczej działalności człowieka w zakresie muzyki, w których poza biogramami kompozytorów (J. Obrecht, J. Ockeghem, J. Pachelbel, R. Palester, G.P. da Palestrina, A. Panufnik) omówione zostały gatunki i formy muzyczne (opera, oratorium, organum, pasja, pastorella). W ramach tej dyscypliny na szczególną uwagę zasługują obszerne hasła – organowa muzyka oraz organy. Kulturotwórcze zaangażowanie człowieka na gruncie literatury ukazano w biogramach pisarzy obcych (G.M.B. Nouveau, Novalis, F. O’Connor, E. O’Neill, B. Okudżawa, G. Orwell, Owidiusz, G. Papini, B.L. Pasternak) oraz polskich (A. Nowaczyński, A.E. Odyniec, T. Olizarowski, W. Orkan, S. Orzechowski, E. Orzeszkowa, J. Parandowski, T. Parnicki, J.CH. Pasek, J. Pasierb). W tomie znalazły się także liczne biogramy architektów, malarzy i rzeźbiarzy tworzących arcydzieła sztuki religijnej (W.T.K. Oleszczyński, J.F. Overbeck, A. Palladio, Parmigianino), jak również hasła poświęcone sposobom plastycznego przedstawiania wydarzeń związanych z Męką Jezusa Chrystusa (Ostatnia Wieczerza, Ogród Oliwny, opłakiwanie Chrystusa), postaciom świętych (Onufry, Oswald, Paraskewia) czy też typom ikonograficznym (Pantokrator). Znaczenie obrazu w życiu Kościoła szczególnie przybliża hasło obrazoburstwo.
Encyklopedia katolicka stara się dostrzec postaci szczególnie ważne dla losów Kościoła powszechnego (Nowacjan, Ojcowie Kościoła, ojcowie pustyni, Orygenes, Otton I Wielki, A.F. Ozanam, Palladiusz, Paschalis) i polskiego, uwzględniając nie tylko biogramy hierarchów, ale także znanych postaci życia społecznego (J. Nowak-Jeziorański, H. Ordonówna, I.J. Paderewski). Blok historyczny uzupełniają liczne teksty przedmiotowe: numizmatyka, order, Orzeł Biały, paleografia, paliusz, paschalne tablice.Uniwersalizm Kościoła, a zarazem jego lokalny koloryt, oddają hasła Papua-Nowa Gwinea, Paragwaj, Pakistan. Historię, kształtowaną przez znane ośrodki miejskie i uniwersyteckie, w wymiarze powszechnym i lokalnym przybliżają hasła Paryż, Padwa, Pampeluna. Liczne teksty poświęcono również strukturom organizacyjnym Kościoła w Polsce (opolska diecezja), ważniejszym ośrodkom życia religijnego (Nowy Sącz, Nysa, Obory, Olchówek, Olsztyn, Opole, Osieczna, Ostrołęka, Ostrowąs, Ostrożany, Panewniki, Pasierbiec). Ponadto uwzględniono liczne hasła związane z dziejami Kościołów wschodnich (ormiański Kościół, ormiański Kościół katolicki), także w aspekcie sporów doktrynalnych (onomolatrzy) i kultu świętych (Olga, Onufry, K.W. Ostrogski, Paraskewia), oraz dotyczące problematyki protestanckiej (ordynacja, pastor). W zakresie nauk prawnych opublikowano m.in. obrońca węzła małżeńskiego, odpust, osobowość prawna, ordynariat wojskowy, ordynariusz, parafia, Papieski Sekretariat Stanu.Poza zagadnieniami historyczno-teologicznymi szeroko zostały zaprezentowane również inne dziedziny nauki. Z zakresu filozofii znalazły się teksty: obiektywizm, oczywistość, ontologia, opis panenteizm, panlogizm, panpsychizm, panpsychosomatyzm i panteizm. Hasła rzeczowe zostały uzupełnione przez biogramy filozofów (W. Ockham, W.J. Ong, M. Ossowska, B. Pascal). Hasła z psychologii i pedagogiki dobierane są zarówno pod kątem ich przydatności duszpasterskiej, jak również w celu ukazania wkładu środowisk katolickich w rozwój naukowej refleksji nad kluczowymi zagadnieniami stanowiącymi przedmiot ich zainteresowania, m.in. obojętność, obyczaj, odporność psychiczna, optymizm, opętanie, osobowość, pajdocentryzm, pamięć, parapsychologia.